Friday, May 2, 2008

Μάριος Τόκας: «Παρέα μ’ έναν ήλιο»


Γι’ αυτό το κείμενο, ήθελα να κοπάσει κάπως ο θόρυβος. Να νιώσω και γω πιο ήρεμος, να πω δυο λόγια, αφού θα ‘χουν σταματήσει οι τηλεοπτικές κάμερες και οι φανφάρες. Έτσι, όπως του αξίζει. Κι έτσι όπως ο ίδιος θα ήθελε. Μιλάω φυσικά για τον Μάριο Τόκα που έφυγε πρόωρα σε ηλικία μόλις 54 ετών από την επάρατη νόσο.
Ήτανε Δεκέμβριος του 2005. Είχα κάνει ένα ταξίδι στη Λάρισα. Μην φανταστείτε. Δεν ήταν επαγγελματικό. Εκεί, είχα ακούσει τον Μάριο Τόκα ζωντανά, στα «Τραγούδια της παρέας» με την Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής. Δεν ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα συναυλία του Μάριου Τόκα. Η Μ. έγραφε τότε τραγούδια και με πείθει να πάμε να τον γνωρίσουμε, να την συμβουλεύσει. Ναι, το«συμβουλεύσει» στις μέρες μας, είναι η ευκαιρία που ψάχνουν οι τραγουδιστές και όσοι γράφουν μουσική για να κάνουν καριέρα.
Τον πλησιάζουμε στο τέλος της συναυλίας και μας καλωσορίζει με χαμόγελο. Βρίσκουμε δυο άσπρες πλαστικές καρέκλες, απ’ αυτές που έχουν στα πανηγύρια και καθόμαστε. Μας αποβάλλει μεμιάς το άγχος με την ηρεμία του και δημιουργεί παρεΐστικο κλίμα με την απλότητά του. Τον πιάνουμε στην κουβέντα και αρχίζει να μας μιλάει με δυσκολία. Γρήγορα όμως, θα ξεγυμνωθεί μπροστά μας με τις εμπειρίες του απ’ τη μουσική κι απ’ τη ζωή. Αν και γι’ αυτόν, αυτά τα δύο ήταν ένα.
Δεν περίμενα ποτέ πως θα μίλαγα με ένα συνθέτη για περισσότερο από μία ώρα! Τον ρωτάμε για τα έργα του, για τα τραγούδια, τις εμπειρίες, την έμπνευση. Προσπαθώ, όση ώρα θα κρατήσει αυτό το ταξίδι μαζί του, να απορροφήσω όλες τις εμπειρίες και τις γνώσεις του.
Στην αρχή, είχαμε κάνει όλες αυτές τις άθλιες ερωτήσεις που κάνουν οι δημοσιογράφοι του στυλ «πως παραμένεις τόσο απλός». Μας απαντάει, με αφοπλιστική ειλικρίνεια, πως αφέθηκε να τον παρασύρει το τραγούδι, ενώ τα φώτα, θα προσθέσει, έχουν τόση λάμψη που πολλές φορές σε τυφλώνουν γι’ αυτό καλό είναι να μένεις μακριά τους.
Η Μ. τον ρωτάει για τα τραγούδια και την σύνθεση. Εγώ, αρκούμαι στην ιστορία των τραγουδιών και τις επιτυχίες του. «Περίεργο πράγμα η επιτυχία», μας λέει. «Λέμε: «Αυτό, Θεέ μου, και δε θέμε τίποτ’ άλλο». Κι έρχεται «αυτό» και θέμε κι άλλο». Του λέω πως αυτό δεν είναι δικό του, αλλά του ποιητή Κώστα Μόντη και ξαφνιάζεται ευχάριστα.
Του είπα πως λατρεύω τον Μόντη και η συζήτηση αλλάζει ρότα. Μου αφηγείται την πρώτη φορά που τον συνάντησε, τα ποιήματα του που μελοποίησε και για τον θάνατό του (ο κύπριος ποιητής, Κώστας Μόντης, που χαρακτηρίστηκε ως ο πιο σωκρατικός ποιητής που γέννησε ο σύγχρονος ελληνισμός, πέθανε το 2004).
Σιγά - σιγά η κουβέντα φτάνει στην Κύπρο. Θυμάται όσα έζησε την ημέρα της εισβολής και προσπαθεί να κρατηθεί ψύχραιμος. «Οι Τούρκοι, την επιχείρηση την είπαν ειρηνευτική», μας λέει, για να συμπληρώσει «ένας Θεός το ξέρει κι εμείς, πόσο ειρηνευτική ήταν». Ο κόμπος στον λαιμό που μας πιάνει, παγώνει την ατμόσφαιρα.
Εκεί, καταλάβαμε πως για όσους ζουν στην Ελλάδα, είναι ένας σημαντικός συνθέτης που έγραψε πολλές επιτυχίες για τη Γαλάνη, τη Μαρινέλλα, τη Γλυκερία, την Αλεξίου, τον Πάριο, τον Μητροπάνο, την Κούκα, την Κωνσταντίνα, τον Καλογιάννη, τον Μητσιά, τον Τερζή, το Διονυσίου. «Τα Λαδάδικα», «Αννούλα του χιονιά», «Δίδυμα φεγγάρια», «Εξαρτάται», «Σαν τρελό φορτηγό», «Σ' αναζητώ στη Σαλονίκη», «Βίος Ανθόσπαρτος», «Επιστροφές, καταστροφές», «Η αγάπη ήρθε από μακριά», «Κι όλο εγώ περίμενα», «Μια στάση εδώ», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη», «Κιφ» κ.α.
Για τους Κυπρίους ήταν και είναι κάτι περισσότερο απ’ αυτό. Ήταν ο άνθρωπος που ύμνησε την πατρίδα του, που πάλεψε γι’ αυτήν ακόμη και με την μουσική του. Οι στίχοι του Μόντη Ανασήκωσε την πλάτη κι απόσεισέ τους, Πενταδάχτυλέ μου και της τουρκοκύπριας Νεσιέ Γιασίν, Η δική μου η πατρίδα έχει μοιραστεί στα δυο ποιο από τα δυο κομμάτια πρέπει ν’ αγαπώ, που μελοποίησε, γίνονται σημαία του κυπριακού λαού.
Μας είπε κι άλλα. Αλλά θα σταματήσω μέχρι εδώ, γιατί τα άλλα ήταν δική μας υπόθεση. Ανάμεσα σε μας και σε αυτόν. Πριν φύγουμε τον ευχαριστήσαμε για όσα μοιράστηκε μαζί μας και για τα τραγούδια που άφησε πίσω του. Αν μπορούσα θα το έκανα και τώρα. Αλλά, θα έλεγα κι ευχαριστώ σε έναν άνθρωπο που δεν άφησε τον χρόνο να τον παρασύρει, ούτε τα ψεύτικα της εποχής και παρέμεινε αλώβητος μέχρι το τέλος.
«Ήταν καρδιά αυτή να σταματήσει;» που θα ‘λεγε κι ο Μόντης…

32 comments:

b|a|s|n\i/a said...

των ανθρώπων που μένουν στις θύμισές μας, δεν σταματά η καρδιά. χτυπά πάντα μέσα μας. ένα ταξίδι και αυτό. όπως τόσα και τόσα. και μπορεί να μοιάζει σύντομο, αλλά ήταν γεμάτο. σε αυτά που πρόσφερε και μας άφησε. και πάντα θα ακούμε την καρδιά του.
καλό μήνα! με χρώματα και ήχους!

Laplace said...

σπουδαιος ελληνας!συμφωνω με τον φιλο απο πανω..ποτε δεν ξεχνιουνται..
καλημερα,καλο μηνα!

mmexer said...

@ b|a|s|n\i/a
Θα τον κρατήσουμε μέσα μας.... Απλά να μας έδινε κι άλλη απ' την έμπνευσή του με την κατρακύλα που μας συνεπαίρνει....

@ laplace78
όντως σπουδαίος έλληνας! Τα τραγούδια του πάντα θα μας συντροφεύουν!

iLiAs said...

..τυχερός που τον γνώρισες.
τέτοιοι άνθρωποι είναι φως ελπίδας για την κοινωνία μας.

Καλημέρα :)

Ο άλλος said...

Τον γνώρισα και εγώ. Είχε αυτή τη γλύκα της μουσικής.Ευγενής και σεμνός.Τέτοιος είναι και στη μνήμη και στα τραγούδια του

Σοφία said...

Υπέροχο το post σου, καμία σχέση με όλα όσα κυκλοφορούσαν αυτές τις μέρες! Στάθηκες πολύ τυχερός στην ζωή σου, μην το ξεχάσεις ποτέ αυτό...
Καλημέρα mmexerάκι μου και καλό μήνα!

mmexer said...

@ ilias
Πραγματικά νιώθω πανευτυχής που πέρασε απ' τη ζωή μου έστω και με αυτόν τον τρόπο αυτός ο άνθρωπος!

@ ο άλλος
Τελικά όλοι αυτό έχουμε να λέμε. Ένα στοιχείο που έπρεπε να έχει γίνει ένα με τους καλλιτέχνες, η σεμνότητα, το συναντάς σπάνια σε ανθρώπους.

mmexer said...

@ σοφια
Ευχαριστώ σοφία, για τα καλά σου λόγια!!! Κοντεύουν τρία χρόνια και κάθε φορά που ακούω ένα τραγούδι του, μου 'ρχεται στο μυαλό αυτή η εικόνα.... πως μπορώ να το ξεχάσω από δω και πέρα! :)

NY ANNA said...

Τα σέβη μου "απλώς". Για το κείμενο και την απόδοση και το συναίσθημα, κυρίως τώρα που οι κάμερες κατεβαίνουν. Κι ένα παράπονο: πως οι καλύτεροι σιγά σιγά "βασιλεύουν", ανοίγουν γι' αλλού πανιά. Κι όσο μεγαλώνεις ξέρεις, αυτό γίνεται όλο και πιο αβάστακτο, γιατί μοιάζει να μεγαλώνουν και οι απώλειες. Και ξέρω τι σου λέω...

patsiouri said...

Και τόσο τόσο τόσο νέος ρε γαμώτο...

mmexer said...

@ ny anna
Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Δεν ξέρω ίσως Αυτός θέλει να τους πέρνει πριν να τους φθείρει ο χρόνος.....

@ patsiouri
Δυστυχώς.... Κι ετοίμαζε τραγούδια. Τόση ψυχή είχε.

Anonymous said...

λιγοι ανθρωποι σαν αυτον υπαρχουν και παντα σαν κυματα φευγουν..αιωνιος θα ειναι στη σκεψη μασ σαν τις δικες του θαλασσες.......γεια σου μαριε!!

Skouliki said...

κριμα και ηταν νεοτατος ..


σημ. καλο μηνα

Τσούγδω said...

Πραγματικά απλός, πραγματικά σεμνός, πραγματικά ταλαντούχος, πραγματικά αξεπέραστος...
Τραγούδια που αγγίζουν την ψυχή και τα τραγουδάμε με αγάπη και με τα μάτια μισάνοιχτα...
Θα συμφωνήσω με τα από πάνω σχόλια... Επιτέλους ένα ουσιώδες κείμενο και όχι ένα από τα εκατοντάδες αφιερώματα που διαβάζουμε παντού και είναι γραμμένα σαν από υποχρέωση...

mmexer said...

@ anonymous
Και πάντα φεύγουν αθόρυβα έτσι όπως μόνο αυτοί ξέρουν....!

@ skouliki
Δυστυχώς κι έκανε σχέδια για καινούρια πράγματα :(

mmexer said...

@ tsougdw
Νομίζω πως το 'χα και γω ανάγκη να γράψω ένα κείμενο όπως του αξίζει!

Anonymous said...

Πολύ μου άρεσε αυτό το post. Ευχαριστούμε που μοιράστηκες μαζί μας
αυτή σου την ανάμνηση από αυτόν τον άνθρωπο.

to.telecontrol said...

μπράβο γι' αυτό το post σου!!!
ωραία τα είπες, λιτά και απλά, όπως απλός ήταν κι εκείνος.Η Κύπρος είναι από την Κυριακή του Πάσχα πιο φτωχή χωρίς εκείνον και θα μας πάρει καιρό να το δεχτούμε ότι δεν είναι μαζί μας...

mmexer said...

@ akon
Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Του το χρωστούσα αυτό το κείμενο από όλες τις τυπικές βιογραφίες των εφημερίδων.

@ to.telecontrol
Να'σαι καλά τηλεκοντρόλ, όλοι γινόμαστε πιο φτωχοί χωρίς ανθρώπους με ήθος, αξία και συνέπεια στην καλλιτεχνική τους πορεία.

Νικόλαος Παπουτσής said...

Άφησε έργο φίλε μου πίσω του
Μεγάλος σύνθετης και καλός
άνθρωπος από ότι εχω καταλάβει
Οι καλοί φεύγουν νέοι τελικά

Anonymous said...

Ο Μάριος Τόκας είχε πολλά ακόμη να προσφέρει στο Ελληνικό τραγούδι και γενικοτέρα στον πολιτισμό και τον Ελληνισμό.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.

mmexer said...

@ karaflokotsifas
@ maroulakos

Δυστυχώς.... Μέχρι τέλους είχε αφήσει έργο που πραγματικά άξιζε να το ακούσεις σε αντίθεση με τα χιλιάδες άχρηστα τραγούδια που κυκλοφορούν.

Anonymous said...

Παντα θα τον θυμομαστε για τα τραγουδια του και για την αγαπη που ειχε για την ιδιαιτερη πατριδα μας την Κυπρο
ηταν ο πραγματικος ορισμος του Πατριωτη.
ΕΛΛΗΝΑΣ..και αυτο τα λεει ολα.

Roadartist said...

«Ήταν καρδιά αυτή να σταματήσει;»
..πολύ ωραίο ποστ!! :)
Κριμα, ηταν πολυ νεος..

mmexer said...

@ κύπρος
απ' αυτούς που πάλεψαν μέχρι τέλους με τα δικά του όπλα για την Πατρίδα του!!! Ευχαριστώ για το σχόλιο

@ roadartist
Οι μεγάλοι φεύγουν νωρίς δυστυχώς.. Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια

Anonymous said...

επίσης σημαντικό είναι φίλοι μου να αναφέρουμε ότι ο μεγάλος Μάριος Τόκας μελοποίησε τραγούδια των αγωνιστών της ΕΟΚΑ.

ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΓΑΠΩ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΕΝΑ
ΜΕ'ΝΑΝ ΕΡΩΤΑ ΜΕΓΑΛΟ ΑΛΗΘΙΝΟ
ΤΑ ΓΑΛΑΖΙΑ ΣΟΥ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΑ ΘΛΙΜΜΕΝΑ
ΤΟΝ ΚΑΘΑΡΙΟ ΤΗΣ ΘΥΜΙΖΟΥΝ ΟΥΡΑΝΟ

mmexer said...

@ Κύπρος
Ύμνησε την Κύπρο σε όλες τις τραγικές της στιγμές και αρνήθηκε να γράψει τον Εθνικό Υμνο όταν του ζητήθηκε επί Σχεδίου Ανάν!!!

Anonymous said...

πολυ σωστο και ευχαριστω που το ανεφερες mmexer. Αρνηθηκε να γραψει τον ""εθνικο υμνο"" της Κυπρου και να βοηθησει στον αφελληνισμο μας.
Ηταν πολυ Μεγαλος Ελληνας
ΠΑΝΤΑ θα τον θυμομαστε και θα τον τιμουμε.

purple said...

mmexeraki μου πολυ με συγκινησες σημερα...

(ειδα και το πιο πανω ποστ αλλα αυτα απο αυριο...)

καλο ξημερωμα!

mmexer said...

@ κύπρος
Εγώ ευχαριστώ για τα σχόλιά σου :)
Με κάθε του τραγούδι που θα μας συντροφεύει γι' αυτόν σίγουρα θα 'ναι φόρος τιμής!

mmexer said...

@ purple
Μωβένια μου να 'σαι καλά... Ήθελα να φτιάξω ένα κείμενο που δεν θα ναι το τυπικό των εφημερίδων με 5 πράγματα απ' τη βιογραφία του!

Anonymous said...

να'σαι καλα φιλε mmexer...